فقدان مادرزادی دندان چیست؟

تا سن 18 سالگی، اکثر بیماران مجموعاً 32 دندان دائمی دارند. با این حال، در برخی موارد، افراد با تعداد کمتری دندان متولد می شوند. فقدان مادرزادی دندان، که هیپودنشیا hypodontia نیز نامیده می شود، نوعی اختلال رشد است که در آن برخی دندان های دائمی رشد نمی کنند.

هیپودنشیا چیست؟

هیپودنشیا یا فقدان مادرزادی دندان (CMT) یکی از شایع ترین مشکلات مربوط به سلامت دهان می باشد. مشخصه ویژه آن عدم وجود یک تا پنج دندان دائمی، غیر از دندان های مولر سوم، است. بسته به جمعیتی که تحت بررسی قرار گرفته اند، شیوع گزارش شده فقدان مادرزادی دندان بین 6/1 تا 9/6 درصد می باشد، و بیشترین دندان هایی که به صورت مادرزادی رشد نمی کنند عبارتند از:

• دندان های عقل
• دندان های پیشین لترال فک بالا
• دندان های پرمولر یا دو پایه دوم.

اولیگودنشیا Oligodontia شرایطی است که در آن تعداد دندان هایی که به صورت مادرزادی وجود ندارند 6 یا بیشتر است. این تعداد غیر از دندان های عقل یا دندان های مولر سوم است. آنودنشیا Anodontia عبارت است از شرایط عدم وجود همه دندان های دائمی. هایپودنشیا شرایطی است که تعدادی دندان دائمی بیشتر از تعداد معمول داخل دهان رشد می کنند.

دندان درنیاوردن کودکان و نوزادان

علل بروز هیپودنشیا کدامند؟

در نوع بشر، هیپودنشیا شایع ترین ناهنجاری برای رشد دندان ها می باشد. تصور می شود هیپودنشیا یک وضعیت ارثی دهانی باشد. عوامل ژنتیکی شایع ترین علل بروز هیپودنشیا هستند. ژن هایی وجود دارند که در رشد دندان ها نقش دارند و عدم وجود آنها موجب عدم رویش دندان می شود. با این حال، حتی با ارتباط قوی که بین ژنتیک و هیپودنشیا وجود دارد، هنوز هم امکان بروز این شرایط برای فردی بدون سابقه خانوادگی آن وجود دارد.

تأثیر لامینای دندانی

اکثر موارد هیپودنشیا به مشکلی در لامینای دندانی فرد اشاره دارد. در فرایندهای پیچیده رشد جنین، این دسته از بافت های اپیتلیال قرار است دو قوس دندانی را شکل دهند. پس از آن، اندام های مینای دندان های ما باید محل آینده دندان ها را درون این قوس های دندانی مشخص نمایند، اما گاهی اوقات این اتفاق رخ نمی دهد. اگر یک جهش در مکانی صورت بگیرد که لامینای دندان وجود ندارد، احتمال اینکه آن دندان در آن محل شکل نگیرد نیز وجود دارد. گرچه این می تواند یک جهش ژنتیکی باشد، اما می تواند تحت تأثیر عوامل بیرونی نیز اتفاق بیفتد.

دیگر علل بروز دندان درنیاوردن کودکان و نوزادان

لامینای دندان بویژه نسبت به تأثیرات خارجی حساس می باشد و آسیب قبل از تشکیل دندان می تواند منجر به هیپودنشیا شود. تأثیرات خارجی که ممکن است روی رشد دندان ها تأثیر بگذارند عبارتند از:

• عفونت و تروما
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی
• درمان های دارویی با تالیدومید در طول دوران بارداری
• اختلالات شدید داخل رحمی
• ناهنجاری های غدد درون ریز.

علل نامشخص

اینکه دقیقاً چه چیزی واقعاً موجب بروز عدم وجود تکی دندان ها می شود نامشخص است. علاوه بر شرایط مربوط به محیط رشد دندان ها یا عوامل ژنتیکی، گزارش شده است که بالا رفتن سن بارداری نیز با این اختلال ارتباط داشته باشد. این بیماری همچنان با عفونت ویروس سرخچه در طول دوران جنینی و وزن کم هنگام تولد همراه است و اغلب این وضعیت آشنا است و با سندروم داون و دیسپلازی اکتودرمی همراه است.

دندان درنیاوردن کودکان و نوزادان

هیپودنشیا چگونه تشخیص داده می شود؟

وقتی تصور می شود دندان ها به صورت مادرزادی وجود نداشته باشند، یک تصور رادیوگرافی پانورامیک از دندان ها و فک گرفته می شود و معاینات بالینی لازم انجام می شوند. در کودکان 6 ساله با شرایط عادی، همه فولیکول های دندان های مولر اول دائمی و نیز همه دندان های شیری از بدو تولد در تصاویر رادیوگرافی قابل مشاهده هستند. تأخیر در رویش دندان ها، وجود دیاستم یا فاصله بین دندان ها، هیپوتروفی استخوان آلوئولار و باقی ماندن دندان های شیری حاکی از فقدان مادرزادی دندان می باشند.

گزینه های درمانی هیپودنشیا

درمان هیپودنشیا عموماً شامل ترکیبی از مداخلات ارتودنتیک، مانند بریس ها برای صاف و همراستا کردن دندان ها یا اصلاح فضا، و نیز پروتزهای مصنوعی، مانند ایمپلنت ها یا بریج های دندانی برای جایگزینی دندانی می باشد که وجود ندارد.

بریس ها

بریس ها می توانند نخستین گام به سوی اصلاح و درمان هیپودنشیا هم در کودکان و هم در افراد بزرگسال باشند. هدف این گزینه های درمانی یا پر کردن فضای خالی بین دندان ها است، یا جابجا کردن دندان ها برای فراهم آوردن امکان انجام درمان های دیگر. کودکان قبل از دریافت بریس ها باید صبر کنند دندان های دائمی آنها بیرون بیایند و استخوان فک آنها کاملاً رشد کند.

پروتزهای مصنوعی

پروتزهای پارسیل متحرک می توانند به پر شدن جای این دندان ها کمک کنند. آنها نه تنها ظاهر دندان های شما را بهبود می دهند، بلکه به جویدن غذا و گفتار نیز کمک می کنند.

بریج های دندانی

دو نوع اصلی بریج وجود دارد:

بریج های متحرک و بریج های سنتی. بریج یک دندان مصنوعی است که به دندان های مجاور خود یا ایمپلنت دندانی که کنار آن کاشته شده است چسبانده می شود.

ایمپلنت های دندانی

ایمپلنت های دندانی گزینه ای برای افراد بزرگسالی هستند استخوان فک و لثه های سالمی دارند. ایمپلنت های دندانی نمی توانند برای شما کاشته شوند تا زمانی که رشد همه اجزاء فک و صورت متوقف شده باشد، به همین دلیل گزینه خوبی برای کودکان نیستند. با ایمپلنت های دندانی، یک دندان مصنوعی روی یک پیچ فلزی داخل استخوان فک قرار داده می شود. به مرور زمان، ایمپلنت با استخوان جوش می خورد و ضرورتاً عملکردی شبیه دندان های طبیعی خواهد داشت.

توصیه می شود بهداشت دهانی خود را به خوبی رعایت کنید، رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از خمیر دندان های فلورایده استفاده کنید. مراجعات منظم از سنین پایین به دندانپزشک نیز ضروری هستند. درمان های زود هنگام فقدان مادرزادی دندان هم به منظور برطرف نمودن مشکلات عملکردی و ظاهری و هم مسائل روانشناسی انجام می شوند.