در این نوشته می خوانید:
ابزارهای فانکشنال ارتودنسی یا ابزارهای مایوفانکشنال myofunctional به ابزارهایی اطلاق می شوند که عملکرد آنها به ساختار عضلانی صورت و دهان بستگی دارد. این ابزارها فشارهای طبیعی ساختار عضلانی را منتقل، حذف، یا هدایت می کنند و برای تغییر وضعیت مندیبل در جهات ساجیتال (خط فرضی عمودی که همه بدن را به دو نیم تقسیم می کند)، عمودی، و عرضی استفاده می شوند که منجر به بروز تغییرات ارتوپدیک یا ارتودنتیک خواهد شد.
آنها به گونه ای طراحی شده اند که فعالیت گروه های مختلف عضلاتی را تغییر می دهند که عملکرد و وضعیت مندیبل را تغییر می دهند تا فشارهای ایجاد شده را به دندان ها و استخوان های پایه ای منتقل کنند. ابزارهای فانکشنال برای مدیریت مال اکلوژن اسکلتی کلاس ۲ و مال اکلوژن کلاس ۳ در کودکان در حال رشد کاربرد دارند. آنها “ابزارهای تغییر دنده روند رشد” و نیز “ابزارهای مداخله گر” نامیده می شوند.
از آنها برای فرایندهای ایجاد تغییر در رشد استفاده می شود که هدف آنها مداخله و درمان ناهماهنگی های فکی با افزایش و کاهش اندازه فک ها، تغییر در روابط بین فک ها، تغییر در مسیر رشد فک ها، و تسریع رشد مطلوب است. الگوی عملکردی جدیدی که توسط ابزارها اعمال می شود منجر به تغییر در الگوی رشد می شود. الگوی رشد جدید عبارت است از نحوه قرار گیری متفاوت دندان ها داخل فک، بهبود اکلوژن و تغییر ارتباط فک ها. ابزارهای فانکشنال متفاوتی هستند که فشارهای طبیعی ماهیچه های فک و صورت که از طریق ابزار به دندان ها و استخوان آلوئولار وارد می شوند را تحت کنترل خود در می آورند. در این مقاله به معرفی این ابزارها می پردازیم.
دسته بندی های ابزار فانکشنال ارتودنسی
- پرافیت آنها را به سه دسته تقسیم می کند:
الف. ابزارهای پسیو که روی دندان ها سوار می شوند (مانند اکتیویتور، بایونیتور، و غیره.)
ب. ابزارهای اکتیو که روی دندان ها سوار می شوند (مانند ابزارهای دارای فنرها و پیچ های فعال)
ج. ابزارهایی که روی بافت سوار می شوند: بیشتر روی سقف دهان قرار می گیرند (مانند رگولاتور فانکشنال فرنکل)
- بسته به میزان جابجایی مندیبل
الف. ابزار Myo-dynamic: مندیبل را به مقدار متعادلی جابجا می کند و هدف از استفاده از آنها تحریک فعالیت ماهیچه ها است، مانند اکتیویتور.
ب. ابزار Myo-tonic: این ابزار برای عمل کردن و جابجایی زیاد مندیبل به ویژگی کشسانی ماهیچه ها و فاسیا متکی است (فاسیا غلافی از بافت همبند مرکب از بافت های لیفی و چربی است پوست را به بافت های زیرین پیوسته، و عضلات را از هم مجزا می کند یا به هم می پیوندد). مانند ابزار Bimler، اکتیویتور Harvold، اکتیویتور Herren.
- گرابر و نئومان این ابزارها را به این صورت دسته بندی می کنند:
الف. ابزارهای گروه ۱: که فشارهای ماهیچه ای را مستقیماً به دندان ها منتقل می کنند.
ب. ابزارهای گروه ۲: تغییر محل مندیبل، فشار ایجاد شده به دندان ها و ساختارهای دیگر وارد می شود.
ج. ابزارهای گروه ۳: این نوع ابزارها نیز مندیبل را جابجا می کنند، اما منطقه عملکرد آنها سقف دهان است.
ابزارهای فانکشنال متحرک
انواع ابزار فانکشنال متحرک
اورال اسکرین ORAL SCREEN
این ابزار نوعی صفحه است که از یک پایه آکریلیک تشکیل شده است که روی سطح گونه ای/ لبی دندان ها قرار می گیرد. از این ابزار هم می توان برای وارد کردن فشارهای ماهیچه های اطراف دهان به دندان های خاص، یا کاهش فشارهای وارده از سوی دندان ها استفاده کرد تا بتوان دندان ها را جابجا نمود.
ابزارهای فانکشنال متحرک
از این ابزار برای درمان چه مشکلاتی استفاده می شود؟
- تنفس دهانی
- مکیدن انگشت
- جویدن پوست لب
- تانگ تراست (فشردن زبان پشت دندان ها)
- ناهنجاری های اکلوژنی کلاس ۲ خفیف: جلو آمدگی ماگزیلا و اپن بایت در دوره واسط دندانی
- در صورت ابتلا به بیماری های ماهیچه های فک و صورت همچون فلاسید و هیپوتونی (نوعی اختلال که موجب شل شدن ماهیچه ها می شوند)، می توان مانند ابزار ورزش دهنده ماهیچه ها از آن استفاده کرد.
- اصلاح دندان های قدامی فک بالا که رو به جلو منحرف شده اند
ابزارهای فانکشنال متحرک
لیپ بامپر LIP BUMPER
این ابزار می تواند مکیدن و جویدن لب و بیش فعالی عضلات اطراف فک پایین را کنترل می کند. این ابزار با هدایت فک پایین به یک موقعیت جلوتر، و به صفر رساندن فعالیت لب ها، رشد دندان ها و تیغه آلوئولار برای دنبال کردن الگوی رشد طبیعی را ممکن می سازند.
ابزارهای فانکشنال متحرک
اکتیویتور Activator
اکتیویتور در چه مواردی استفاده می شود؟
- افرادی که رشد فعالی دارند و الگوی رشد (افقی) آنها مطلوب است.
- دندان های ماگزیلا (فک بالا) و مندیبل (فک پایین) کاملاً صاف هستند.
- دندان های جلوی فک پایین باید نسبت به پایه استخوانی صاف شوند.
در موارد زیر استفاده می شوند:
- مال اکلوژن کلاس ۲ دسته ۱
- مال اکلوژن کلاس ۲ دسته ۲، پس از صاف کردن دندان های جلو
- مال اکلوژن کلاس ۳
- اپن بایت کلاس ۱
- دیپ بایت کلاس ۱
- برای اصلاح کراس بایت
- اساساً قبل از ابزارهای ثابت برای بهبود ارتباط اسکلتی فک ها.
- برای حفظ نتایج پس از درمان
- به طور همزمان هم به عنوان فضا نگهدار در دوره واسط دندانی عمل می کند، و هم آکریلیک استفاده شده در آن به داخل فضای به جا مانده از دندان های از دست رفته امتداد می یابد.
- درمان خر و پف. مشخص شده است که از ابزار بالا برنده نرم کام نیز مؤثرتر است.
مشکلات احتمالی
- فشردگی و نامرتبی کلاس ۱، در نتیجه ناهماهنگی اندازه فک و دندان ها
- افزایش ارتفاع پایین صورت
- رشد بیش از حد عمودی مندیبل
- تنگی مجرای بینی
- افرادی که در حال رشد نیستند
در مقاله بعد به معرفی تعدادی دیگر از این ابزارها خواهیم پرداخت…
ثبت ديدگاه