به مرور زمان و طی سالیان سال، یا گاهی اوقات حتی زودتر، به دلایل مختلف، خواه به دلایل عملکردی، خواه به دلایل زیبایی، ممکن است مجبور باشیم به فکر تکمیل دندان های از دست رفته خود باشیم. نقص در دندان ها از کیفیت زندگی می کاهد، و اعتماد به نفس را کاهش می دهد و لبخند زدن خود به خود را محدود می کند، اما بالاتر از همه اینها، منجر به بروز مشکلاتی در غذا خوردن می شود.

بسته به اینکه یک دندان خود را از دست داده اید، تعدادی از آنها، یا همه آنها را، انواع مختلفی از ترمیم ها را در اختیار دارید که می توانید از بین آنها انتخاب کنید. برخی بهتر از بقیه هستند، برخی ارزان تر، برخی ثابت، و برخی دیگر متحرک هستند. در این مقاله قصد داریم به معرفی شناخته شده ترین و نیز پر مصرف ترین پروتزهای دندانی بپردازیم که در حال حاضر در دنیای دندانپزشکی در دسترس هستند. ما معتقدیم همه افراد، حتی کسانی که یک دندان خود را از دست داده اند، باید به فکر جایگزینی برای آن باشند، زیرا، می تواند موجب آزار آنها شود.

دست دندان کامل

در صورت عدم وجود یا از دست رفتن همه دندان ها، تنها راهکار قرار دادن دست دندان کامل یا پروتزهای مصنوعی کامل برای هر یک از قوس های دندانی است. دست دندان های کامل می توانند متحرک یا ثابت (نیمه دائم) باشند.

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

دست دندان کامل متحرک

این نوع پروتزها که مکمل هایی استاندارد، متحرک، و ارزان ترین آنها هستند از موادی بسیار با دوام ساخته شده اند و از تخریب شکل چهره پیشگیری می کنند. متأسفانه، این راهکار (به جز قیمت آن) نسبت به راهکارهای دیگر، مزایای بسیار اندکی دارد، زیرا برای بیماری که از پروتزهای متحرک معمولی استفاده می کند، خوردن یک بشقاب غذای مورد علاقه می تواند مشکل آفرین باشد، و ترس از افتادن یا حرکت کردن پروتز در طول ملاقات با افراد قطعاً می تواند آرامش آنها را بگیرد (این نوع پروتزها، به لطف یک لایه بزاق یا استفاده از نوعی چسب مخصوص، از اصل چسبندگی تبعیت می کنند). علاوه بر این، پلیت مصنوعی که برای نگه داشتن پروتزهای فک (بالا) در جای خود استفاده می شود، باعث می شود احساس کردن مزه ها دشوار باشد و در برخی افراد منجر به بروز حالت تهوع می شود.

متأسفانه، پروتزهای متحرک کامل، کار چندان مهمی انجام نمی دهند، آنها از آتروفی (تحلیل) استخوان فک پیشگیری نمی کنند، بنابراین پس از مدتی شل می شوند و نیاز به ترمیم و اصلاح دارند.

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

دست دندان های کامل ثابت

اینها یک دسته راه حلی هستند که برای بیمارانی که دندان ندارند استفاده می شوند، و بر پایه ایمپلنت های دندانی قرار دارند. اینها پیشرفته ترین راهکارهای موجود هستند. در این مورد، پروتز یا بریجی که از جنس پرسلاین است، به طور دائم در جای خود و روی ایمپلنت هایی قرار می گیرد که قبلاً مانند پیچ داخل استخوان فک قرار گرفته اند. خود بیمار نمی تواند این دسته پروتزها را از دهان خارج نماید، زیرا با پیچ یا چسب در جای خود ثابت می شود، که به این معناست که نه لغزندگی خواهد داشت، و نه از دهان بیرون خواهد پرید، و تنها در مطب دندانپزشکی قابل خارج کردن است. از ویژگی های این نوع پروتزهای مصنوعی عبارتند از:

  • ویژگی های طبیعی صورت را نگه می دارد
  • از نظر زیبایی فوق االعاده هستند و شباهت زیادی به دندان های طبیعی دارند
  • برای خوردن همه غذاها راحتی خاصی ایجاد می کنند
  • ثبات دارند
  • حس چشایی را مسدود نمی کنند
  • راحت هستند: لثه ها را اذیت نمی کنند
  • نیازی به چسب ندارند
  • از تحلیل استخوان پیشگیری می کنند.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  چگونه می توان به وجود مشکلات بایت پی برد؟

تنها نقطه ضعف آنها هزینه و قیمت آنها است.

پروتزهای دندانی پارسیل

همانطور که از نام آنها بر می آید، پروتزهای پارسیل (نیمه یا جزئی) برای پر کردن جای خالی یک یا چند دندان از دست رفته (و نه همه آنها)  استفاده می شوند. این پروتزها به دو دسته تقسیم می شوند:

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتزهای پارسیل

این نوع پروتزها روی غشاء مخاطی (روی لثه ها و پلیت یا همان کام و سقف دهان) قرار می گیرند. آنها اساساً از آکریلیک ساخته شده اند: هم لثه ها و کام مصنوعی، و هم دندان ها. آنها اغلب با کمک انواع مختلفی از سگک ها، لولاها، چفت ها، و قفل ها بسته می شوند- آنها اجزاء فلزی هستند

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتزهای پارسیل اسکلتی

این نوع پروتزها از جمله ترمیم های متحرک دندان های از دست رفته هستند، یعنی پروتزهایی هستند که برای بهداشت درست می توانند و باید از دهان خارج شوند. آنها پروتزهایی هستند که از فلز و آکریلیک ساخته می شوند: آنها از یک بدنه فلزی و اجزاء آکریلیک ساخته شده اند که شبیه دندان ها و لثه های طبیعی هستند. آنها اثر تخریب کنندگی روی بافت های اطراف ندارند، زیرا به لطف طراحی آنها، فشار را به دندان ها منتقل می کنند. آنها با کمک قفل ها یا چفت های فلزی در جای خود باقی می مانند، اما بر خلاف پروتزهای گروه قبل، هیچ دندانی در کناره ها وجود ندارد بلکه پایه آنها روی سطح اکلوزال قرار دارد. یک اسکلت فلزی نازک هیچ ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند و چندان قابل مشاهده نیست.

البته کمبودهای جزئی دندان ها را می توان با روکش های پرسلاین یا بریج ها بر پایه دندان های مجاور یا ایمپلنت جبران کرد. روکش های پرسلاین چیزی نیستند جز دندان هایی که از پرسلاین ساخته می شوند، و چارچوب آنها می تواند از فلز، زیرکونیا، یا پرسلاین ساخته شود، در حالی که بریج ها “تعدادی روکش به هم پیوسته هستند که با هم یک مجموعه را تشکیل می دهند”. آنها از نظر زیبایی مناسب، و بسیار با دوام هستند. روکش های پرسلاین که روی ایمپلنت های قرار می گیرند می توانند از آتروفی (تحلیل و مرگ) استخوان پیشگیری کنند.

شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  مشاوره ارتودنسی چگونه انجام می شود؟

همانطور که در بالا مشاهده می کنید، راهکارهایی که به پر کردن جای خالی دندان ها کمک می کنند کافی نیستند (و همه آنها هم در این مقاله به آنها اشاره نشده است). هر یک از آنها مزایا و معایب خود را دارد. اما هنوز هم مشخص نیست دندانپزشکی مدرن قصد دارد چه چیزی در آینده ارائه دهد. با این حال، انتخاب بهترین گزینه همواره مستلزم مطالعه و مشورت با یک دندانپزشک مجرب است.

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

نحوه مراقبت از دنچر و پروتزهای دندانی

مراقبت از پروتزهای متحرک

پروتزها یا همان دنچر های پارسیل یا کامل متحرک نیاز به مراقبت درست و صحیح دارند تا عاری از لکه باقی بمانند و بهترین ظاهر خود را حفظ کنند. برای مراقبت درست از پروتزها لازم است کارهای زیر انجام شوند:

  • پس از هر بار خوردن غذا پروتز را از دهان خارج کنید و آن را آب بکشید. پروتز خود را زیر آب بگیرید تا ذرات غذا و دیگر ذراتی که روی پروتز باقی مانده اند شسته شوند. بهتر است داخل سینک را پر از آب کنید تا در صورتی که پروتز از دست شما افتاد نشکند.
  • پروتز خود را با دقت حمل کنید. حین تمیز کردن، از خم کردن و آسیب زدن به قطعه پلاستیکی پروتز یا چفت آن بپرهیزید.
  • پس از خارج کردن پروتز از دهان، دهان خود را تمیز کنید. از یک مسواک با فرچه های نرم برای تمیز کردن دندان های طبیعی خود، و از یک تکه گاز استریل یا مسواک خیلی نرم، برای تمیز کردن زبان خود، لثه ها، داخل گونه ها، و سقف دهانتان (کام) استفاده کنید. در صورتی که از چسب برای چسباندن پروتز خود استفاده می کنید، پس از خارج کردن پروتز، تکه های باقی مانده چسب را تمیز کنید.
  • پروتزهای خود را حداقل روزی یک مرتبه مسواک بزنید. پروتزهای خود را به صورت روزانه از دهان خارج کنید و آنها را تمیز کنید. آنها را در آب غوطه ور کنید و با استفاده از یک مسواک نرم و ماده شوینده ای که خاصیت سایندگی نداشته باشد، ذرات غذا، پلاک ها و دیگر آلودگی ها را پاکسازی کنید. اگر از چسب برای چسباندن پروتزهای خود استفاده می کنید، شیارهایی که روی لثه های شما قرار می گیرند را تمیز کنید تا چسب های باقی مانده خارج شوند. از محلول های پاک کننده پروتز داخل دهان خود استفاده نکنید.
  • پروتزها را در طول شب داخل آب غوطه ور کنید. اکثر انواع پروتزها نیاز دارند مرطوب باقی بمانند تا شکل خود را حفظ نمایند. در طول شب پروتزهای خود را داخل آب یا محلول رقیق مخصوص پروتز قرار دهید. راجع به نحوه صحیح مراقبت و نگهداری از پروتزهای خود با دندانپزشک خود صحبت کنید. دستور العمل های تولید کننده که روی بطری محلول مخصوص غوطه ور کردن درج شده است را دنبال نمایید.
  • قبل از قرار دادن پروتزها داخل دهان، آنها را با دقت آب بکشید، مخصوصاً اگر از محلول مخصوص برای غوطه ور کردن آنها استفاده می کنید. این محلول ها می توانند حاوی مواد شیمیایی مضر باشند که در صورتی که قورت داده شوند، موجب تهوع و استفراق، درد یا سوختگی می شوند.
  • برای چکاپ های منظم دندانپزشکی برنامه ریزی کنید. دندانپزشک به شما توصیه خواهد کرد برای معاینه و بررسی پروتزها و پاکسازی تخصصی آنها چند وقت یک مرتبه مراجعه کنید. دندانپزشک باید بررسی کند پروتز به درستی روی لثه ها قرار بگیرد تا از لغزیدن و ناراحتی آن پیشگیری نماید، و نیز داخل دهان را معاینه نماید تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل نماید.
  • در صورت شل شدن پروتز، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. پروتزهای شل می توانند موجب حساسیت، سوزش و بروز عفونت شوند.
شاید این مطلب نیز برای شما مفید باشد:  پیرسینگ چیست و چه مضراتی برای دهان و بریس ها دارد؟

 

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

سعی کنید از این مواد بپرهیزید:

  • از استفاده موادی که خاصیت سایندگی دارند بپرهیزید. مسواک هایی که فرچه سفت دارند، مواد پاک کننده ای که قوی هستند، و خمیر دندان های تند باید کنار گذاشته شوند، زیرا اینها ابزارها و موادی هستند که می توانند به پروتزها آسیب برسانند.
  • خمیر دندان های سفید کننده. خمیر دندان هایی که تحت عنوان سفید کننده تبلیغ می شوند، اغلب حاوی پراکسید هستند که می تواند رنگ پروتزها را مقداری تغییر دهد.
  • محصولات حاوی ماده بلیچ کننده. از همه محصولات بلیچ کننده بپرهیزید، زیرا این مواد می توانند موجب تضعیف پروتزها شوند و رنگ آنها را تغییر دهند. پروتزها را با اتصلات فلزی داخل محلول مخصوص حاوی کلرین غوطه ور نکنید زیرا این ماده می تواند موجب تیرگی و سیاهی، یا خوردگی فلز شود.
  • آب داغ. از استفاده از آب داغ یا آب جوش بپرهیزید زیرا می تواند شکل پروتز را تغییر دهد.

 

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

مراقبت از پروتزهای ثابت

  • حداقل دو مرتبه در طول روز یا پس از هر وعده غذایی، دندان های طبیعی باقی مانده، لثه ها، و پروتز ثابت خود را هر روز با یک مسواک دارای فرچه نرم مسواک بزنید. در صورت لزوم، برای یادگیری بهتر تکنیک های آن از دندانپزشک خود کمک بگیرید.

 

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

پروتز مصنوعی جایگزین دندان

 

  • درست مانند دندان های طبیعی، روی پروتزهای مصنوعی نیز به راحتی پلاک و تارتار انباشته می شود. این اتفاق پیامدهای زیادی دارد، از جمله ایجاد لکه روی پروتز، بوی بد دهان، و نیز مشکلات جدی تر مانند بیماری پریودنتال یا تحلیل استخوان که می توانند موفقیت درمان (کاشت ایمپلنت) را به خطر بیندازند. پلاک و تارتار می توانند روی دندان های مجاور پروتز نیز انباشته شوند و منجر به بروز پوسیدگی و کرم خوردگی دندان ها، و نیز بیماری های لثه مانند ژینژیویت و مشکلات گوارشی شوند.
  • صرف نظر از اینکه هنوز دندان طبیعی دارید یا خیر، باید کشیدن نخ دندان را ادامه دهید. بین دندان های طبیعی و پروتزهای ثابت بر پایه ایمپلنت، یا زیر پروتز را نخ دندان بکشید تا پلاک ها و ذرات غذا را از سطح آنها پاک کنید.
  • از دهانشویه های حاوی الکل اجتناب کنید. زیرا آنها موجب خشک شدن دهان می شوند و احتمال تشکیل پلاک و تارتار را افزایش می دهند.
  • مراجعه منظم به دندانپزشک را مانند قبل ادامه دهید. طی این مراجعات مشکلات احتمالی دهان و دندان و لثه ها شناسایی و درمان خواهند شد.