انواع ابزارهای ارتودنسی (بخش اول)

انواع ابزارهای ارتودنسی

• سیم عرضی کام/ نانس/ سیم کمانی پشت دندانی

سیم عرضی کام/ نانس/ سیم کمانی پشت دندانی ابزارهای ارتودنسی هستند که درون قوس دندانی بالا و پایین قرار می‌گیرند. هدف این ابزار حفظ فضای بین عرض قوس دو فک است. بیمارانی که در دوره‌ی واسط دندانی به سر می‌برند (همه‌ی دندان‌های دائمی آنها رشد نکرده است و تعدادی از دندان‌های شیری آنها هنوز جای خود را به دندان‌های دائمی نداده‌اند) از این ابزارها استفاده می‌کنند تا در صورت افتادن دندان‌ها یا در صورت کمبود جا، بوسیله‌ی این ابزار فضای مورد نیاز در قوس‌های دندانی حفظ شود. از این طریق دندان‌های دائمی بدون مشکل فضای لازم رشد خواهند کرد. این ابزارها تنها در مراحل ابتدایی درمان ارتودنسی استفاده خواهند داشت.

انواع ابزارهای ارتودنسی

• سیم عرضی کام/ نانس

از دست رفتن چند دندان مولر (دندان آسیا) شیری در دوره‌ی واسط دندانی، رشد دندان اضافی، یا وجود دندان نهفته‌ای که نیاز است بیرون آورده شود می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در نحوه‌ی قرارگیری دندان‌ها شود. برای پیشگیری از بروز مشکلات حاد می‌توان از سیم عرضی کام/ نانس استفاده نمود.این ابزار از یک سیم فلزی تشکیل شده است که به سطح زبانی دندان‌های مولر فک بالا متصل می‌شود و متناسب با فرم سقف دهان تنظیم می‌شود، که ممکن است اکریلیک داشته یا نداشته باشد. این سیم، عرض قوس دندانی را حفظ می‌نماید.

انواع ابزارهای ارتودنسی

• سیم کمانی پشت دندانی

سیم کمانی پشت دندانی یکی دیگر از ابزارهای ارتودنسی است که از یک سیم فلزی تشکیل شده که به سطح زبانی مولر اول فک پایین متصل می‌شود و متناسب با فرم پشت دندان‌ها تنظیم می‌شود. این ابزار زمانی استفاده می‌شود که دندان‌های شیری زودتر از زمان معمول خود از دست می‌روند، بنابراین نیاز است فضای خالی مانده حفظ شود تا دندان‌های دائمی رشد کنند. در صورت نیاز به کشیدن دندان‌های دائمی، تا زمانی که آماده‌سازی‌های لازم برای ایمپلنت انجام می‌شود نیز می‌توان از این سیم استفاده نمود تا از جابجایی دندان‌های مجاور پیشگیری نمود.

انواع ابزارهای ارتودنسی

•  بایونیتور

بایونیتور ابزار متحرکی است که به تقویت رشد فک پایین کمک می‌کند. از سوی دیگر با تغییر وضعیت فک پایین و باز نگه داشتن بایت، در اصلاح و درمان “اوربایت” موثر است. استفاده از این ابزار بخشی از مراحل ابتدایی درمان ارتودنسی خواهد بود. از آنجا که بایونیتور رشد استخوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باید طی دوره‌ی رشد استفاده شود. خارج از این بازه‌ی زمانی، فقط وضعیت فک و دندان‌ها تغییر خواهند کرد. در واقع با رسیدن بیمار به مرحله‌‌ی بلوغ اسکلتی این ابزار تاثیری روی رشد فک نخواهد داشت.

نکات اصلی که حین استفاده از بایونیتور باید رعایت شوند:

1. بایونیتور بایستی در تمام طول شبانه روز استفاده شود، غیر از زمان صرف غذا یا حین مسواک زدن؛ استفاده‌ی مداوم از این ابزار نکته‌ی کلیدی درمان است.
2. حداقل یک مرتبه در روز بایونیتور خود را مسواک بزنید.

انواع ابزارهای ارتودنسی

•  بایت پلین

اوربایت شرایطی است که به واسطه‌ی آن دندان‌های فک بالا میزان زیادی از دندان‌های فک پایین را می‌پوشانند.برای حل این مشکل می‌توان از بایت استفاده نمود. به واسطه‌ی آن می‌توان مانع فرو رفتن دندان‌های فک پایین به بافت لثه‌ی پشت دندان‌ها فک بالا شد. این همپوشانی دندان‌های جلو را کاهش خواهد داد.

بایت پلین سیم فلزی و آکریلیکی است که به دو صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. یا متحرک است یا با استفاده از سمنت توسط ارتودنتیست روی دندان‌ها ثابت شود. تاثیر این ابزار تنها با استفاده‌ی تمام وقت از آن مشاهده خواهد شد.

نکات اصلی که حین استفاده از بایت پلین باید رعایت شوند:

1. بایت پلین را در تمام طول شبانه‌روز استفاده نمایید، به جز هنگام صرف غذا یا حین مسواک زدن.
2. هنگام خوردن غذا احتیاط کنید؛ ممکن است لبه‌ی برخی دندان‌ها به یکدیگر برخورد کند.
3. با شستشوی حداقل یک مرتبه در روز، از تمیز بودن بایت پلین اطمینان حاصل نمایید.

انواع ابزارهای ارتودنسی

• بایت اسپلینت

بایت اسپلینت یک ابزار ارتودنسی دهانی از جنس پلاستیک است که روی دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرد. این ابزار به صورت سفارشی و متناسب با فرم قوس دندانی هر بیمار ساخته می‌شود. کمک به اصلاح و درمان کراس بایت (قرار گرفتن دندان‌های فک بالا درون فک پایین) مهم‌ترین جنبه‌ی استفاده از این ابزار است. این ابزار با ممانعت از بسته شدن کامل دندان‌ها در کراس بایت کمک می‌کند تا دندان‌ها در محل درست خود قرار بگیرند.

نکات اصلی که حین استفاده از بایت اسپلینت باید رعایت شوند:

1. بایت اسپلینت را در تمام طول شبانه روز استفاده نمایید، جز در هنگام صرف غذا یا مسواک زدن دندان‌ها.
2. هنگام خوردن غذا احتیاط کنید. ممکن است لبه‌های دندان‌ها به یکدیگر برخورد کنند و موجب شکستگی دندان‌ها شود.
3. حداقل یک مرتبه در روز بایت اسپلینت خود را مسواک بزنید.
4. زمانی که بایت اسپلینت در دهان قرار دارد، از خوردن نوشابه‌های گازدار یا آبنبات بپرهیزید.

انواع ابزارهای ارتودنسی

• وسیع‌کننده‌ی بادبزنی

وسیع‎کننده‌ی بادبزنی یکی دیگر از ابزارهایی است که با هدف افزایش عرض قوس دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد با این تفاوت که تنها جلوی فک بالا را وسیع می‌کند، و در عقب قوس دندانی تغییری ایجاد نخواهد کرد. وسیع‌کننده‌ی بادبزنی از بندهای فلزی تشکیل شده است که روی دندان‌های مولر قرار می‌گیرند و با استفاده از سیم‌های فلزی به بدنه‌ی اصلی ابزار متصل می‌شوند. در مرکز ابزار یک پیچ قابل تنظیم وجود دارد که با باز کردن تدریجی آن می‌توان عرض ابزار را افزایش داد. وسیع‌کننده اساسا رشد استخوان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در واقع تاثیر آن روی استخوان‌های در حال رشد بیشتر است پس هر چه بیمار کم‌سن‌تر باشد اصلاح مشکل بایت با سرعت بیشتری صورت خواهد گرفت.

نکات اصلی که حین استفاده از وسیع‌کننده‌ی بادبزنی باید رعایت شوند:

1. وسیع‌کننده با چرخاندن پیچ وسط فعال می‌شود.
2. معمولا ظرف ۲ تا ۳ هفته، کام وسیع خواهد شد.
3. وسیع کننده باید حدود ۶ ماه در جای خود باقی بماند تا از بازگشت دندان‌ها به جای اصلی آنها جلوگیری شود.

انواع ابزارهای ارتودنسی

• وسیع کننده‌ی کام

وسیع‌کننده‌ی کام ابزاری است که برای وسیع‌تر کردن قوس دندانی فک بالا کاربرد دارد. موارد استفاده‌ی آن در  اصلاح کراس بایت و نیز فشردگی و نامرتبی دندان‌ها است. در این ابزار دو یا چهار دندان به عنوان لنگر استفاده می‌شوند و پیچ کوچک وسط آن چرخانده می‌شود تا  به تدریج فک بالا وسیع شود.

استفاده از این ابزار در سنین رشد تاثیر بیشتری در ایجاد تغییرات مورد نظر خواهد داشت. با رسیدن بیمار به مرحله‌ی بلوغ اسکلتی ( تقریبا سن ۱۶ سال در دختران و ۱۸ سال در پسران)، دو استخوان فک بالا و پایین به یکدیگر جوش می‌خورند و وسیع‌کردن قوس دندانی با استفاده از دانش ارتوپدی و بدون کمک جراحی بسیار دشوار خواهد بود.

نکات اصلی که حین استفاده از وسیع کننده باید رعایت شوند:

1. معمولا فرایند وسیع کردن کام طی ۲ تا ۳ هفته کامل خواهد شد.
2. وسیع کننده باید به مدت ۴ تا ۶ ماه در جای خود باقی بماند. در این صورت مدت زمان کافی برای اصلاح وضعیت استخوان وجود خواهد داشت. چنانچه وسیع کننده زود برداشته شود استخوان‌ها و دندان‌ها به جای قبل خود باز خواهند گشت.
3. طی دوره‌ی درمان با استفاده از وسیع کننده، کاملا طبیعی و حتی مطلوب است که بین دندان‌های جلویی فک بالا فاصله ایجاد شود. این فاصله نشانگر ایجاد فاصله‌ی موثر بین دو استخوان کام است.
4. به طور مرتب وسیع‌کننده‌ی خود را مسواک بزنید و آن را تمییز نگه دارید.

در مطلب بعد به معرفی دیگر ابزارهای ارتودنسی خواهیم پرداخت.