آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی خواب یک اختلال بسیار جدی خواب است. این اختلال باعث می شود تنفس به طور مکرر در طول خواب قطع و مجدداً آغاز شود. آپنه خواب انواع مختلفی دارد، اما شایع ترین آنها آپنه انسدادی خواب است. این نوع آپنه زمانی اتفاق می افتد که عضلات حلق شما به طور متناوب شل شده و راه هوایی شما را در هنگام خواب مسدود کنند. یک علامت قابل توجه آپنه انسدادی خواب خر و پف است.

درمان هایی برای آپنه انسدادی خواب فراهم هستند. یکی از این درمان ها شامل استفاده از ابزاری است که از فشار مثبت برای باز نگهداشتن مجرای تنفسی در طول خواب استفاده می کند. گزینه دیگر ابزار دهانی برای جلو آوردن فک پایین در طول خواب است. در برخی موارد، جراحی نیز ممکن است گزینه دیگر باشد.

آپنه انسدادی خواب

علائم و نشانه های آپنه انسدادی خواب

• خستگی مفرط در طول روز
• خر و پف با صدای بلند
• مشاهده دوره های توقف تنفس در طول خواب
• از خواب بیدار شدن ناگهانی همراه با نفس نفس زدن یا خفگی
• بیدار شدن با خشکی دهان یا سوزش گلو
• سر دردهای صبحگاخی
• مشکل در تمرکز در طول روز
• تغییر خلق و خو، مانند افسردگی یا تحریک پذیری
• فشار خون بالا
• تعریق شبانه
• کاهش میل جنسی

چه زمانی باید یه پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که هر یک از شرایط زیر را تجربه کردید، یا در صورتی که همسر یا شخصی که با شما در یک اتاق می خوابد یکی از آنها را مشاهده کرد باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید:

• خر و پف با صدای خیلی بلند که باعث شود خواب دیگران مختل شود.
• بیدار شدن با خفگی یا در حال نفس عمیق کشیدن
• توقف های متناوب در تنفس در طول خواب
• خواب آلودگی شدید در طول روز، که ممکن است باعث شود هنگام کار، تماشای تلویزیون، یا حتی رانندگی با وسایل نقلیه به خواب بروید.

بسیاری از افراد ممکن است به خر و پف کردن به عنوان یک علامت یا نشانه یک مشکل نسبتاً جدی توجه نکنند، و همه کسانی که خر و پف می کنند آپنه انسدادی خواب ندارند. در صورتی که خر و پف با صدای بلند، مخصوصاً خر و پف هایی که به صورت دوره ای با سکوت همراه هستند، با پزشک مشورت کنید. با آپنه انسدادی خواب، معمولاً وقتی به پشت می خوابید خر و پف بالاترین صدای خود را دارد، و وقتی به پهلو می خوابید آرام می شود.

از پزشک خود در مورد هر گونه مشکلات خواب بپرسید که باعث می شوند شما دچار خستگی مزمن، خواب آلودگی، و تحریک پذیری شوید. خواب آلودگی شدید در طول روز ممکن است به دلیل اختلالات دیگری مانند حمله خواب (میل ناگهانی به خواب) بروز پیدا کند.

علل آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی خواب زمانی رخ می دهد که عضلات پشت حلق بیش از حد شل می شوند و اجازه نمی دهند تنفس طبیعی انجام شود. این عضلات ساختارهایی شامل عقب سقف دهان (نرم کام)، بافت مثلثی شکلی که از نرم کام آویزان است (لوزه سوم)، لوزه ها، و زبان را حمایت می کنند.

وقتی عضلات شل می شوند، هنگامی که نفس رو به داخل می کشید (دم) مجرای تنفسی شما باریک یا بسته می شود و ممکن است به مدت 10 ثانیه یا حتی بیشتر تنفس شما به اندازه کافی نباشد. این ممکن است باعث کاهش سطح اکسیژن داخل خون شما شود و باعث تشکیل دی اکسید کربن شود.

مغز شما این اختلال در تنفس را احساس می کند و برای مدت کوتاهی شما را از خواب بیدار می کند تا بتوانید مجدداً مجرای تنفسی خود را باز کنید. این بیدار شدن معمولاً آنقدر کوتاه است که شما آن را به خاطر نمی آورید.

ممکن است با تنگی نفس از خواب بیدار شوید که با یک یا دو نفس عمیق به سرعت خود به خود اصلاح می شود. ممکن است خر و پف کنید، دچار خفگی شوید، یا نفس های عمیق بکشید.

این الگو ممکن است در طول کل شب هر ساعت 30 مرتبه یا بیشتر تکرار شود. این اختلال در خواب باعث می شود شما نتوانید به مراحل عمیق مطلوب و کاملاً راحت خواب برسید، و احتمالاً در طول ساعاتی که بیدار هستید احساس خواب آلودگی خواهید داشت.

افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند ممکن است آگاه نباشند که خواب آنها گسسته است. در حقیقت، بسیاری از افرادی که این نوع آپنه خواب را دارند فکر می کنند تمام طول شب را خوب خوابیده اند.

آپنه انسدادی خواب

ریسک فاکتورهای آپنه انسدادی خواب

هر کسی ممکن است دچار آپنه انسدادی خواب شود. با این حال، برخی عوامل خاص شما را بیشتر در معرض خطر آن قرار می دهند، از جمله:

• اضافه وزن. اکثر افرادی که دچار آپنه انسدادی خواب هستند، البته نه همه آنها، اضافه وزن دارند. رسوبات چربی در اطراف مجرای تنفسی فوقانی ممکن است مانع تنفس شود. شرایط پزشکی که با چاقی همراه هستند، مانند کم کاری تیروئید و سندروم تخمدان پلی کیستیک، نیز می توانند منجر به بروز آپنه انسدادی خواب شوند.

با این حال، همه افرادی که دچار آپنه انسدادی خواب می شوند اضافه وزن ندارند، و بالعکس. افراد لاغر نیز می توانند دچار این اختلال شوند.

• مجرای تنفسی تنگ. ممکن است شما به طور طبیعی مجرای تنفسی تنگ به ارث برده باشید. یا ممکن است لوزه ها یا زبان سوم شما بزرگ شود، که می تواند مجرای تنفسی شما را مسدود کند.
• فشار خون بالا. آپنه انسدادی خواب در افرادی که فشار خون بالا دارند نسبتاً شایع است.
• گرفتگی مزمن بینی. در کسانی که گرفتگی بینی مداوم شبانه دارند، بدون توجه به علت، آپنه انسدادی خواب دو برابر بیشتر اتفاق می افتد. این ممکن است در نتیجه تنگی مجرای تنفسی اتفاق بیفتد.
• کشیدن سیگار. افراد سیگاری بیشتر احتمال دارد دچار آپنه انسدادی خواب شوند.
• دیابت. آپنه انسدادی خواب ممکن است در افراد دیابتی شایع تر باشد.
• جنسیت. به طور کلی، مردان دو برابر زنان قبل از یائسگی دچار آپنه انسدادی خواب می شوند. فراوانی آپنه انسدادی خواب در زنان پس از یائسگی افزایش می یابد.
• سابقه خانوادگی آپنه انسدادی خواب. اگر در خانواده شما کسانی هستند که آپنه انسدادی خواب دارند، ممکن است شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن باشید.
• آسم. تحقیقات نشان داده اند که بین آسم و خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب ارتباط مستقیم وجود دارد.

مشکلات همراه با آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی خواب یک شرایط پزشکی جدی تلقی می شود. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر شوند:

• خستگی و خواب آلودگی در طول روز. بیدار شدن مکرر که با آپنه انسدادی خواب همراه است باعث می شود خواب طبیعی، سلامتی آور، و نیرو بخش غیر ممکن شود. افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند اغلب خواب آلودگی شدید، خستگی، و تحریک پذیری در طول روز را تجربه می کنند. آنها در تمرکز کردن مشکل پیدا می کنند و متوجه می شوند حین کار، تماشای تلویزیون، یا حتی هنگام رانندگی کردن به خواب می روند. علاوه بر این، ممکن است بیشتر در معرض خطرات ناشی از تصادفات باشند.

کودکان و افراد کم سنی که آپنه انسدادی خواب دارند ممکن است عملکرد ضعیفی در مدرسه داشته باشند و عموماً مشکلات رفتاری یا توجه دارند.

• مشکلات قلبی عروقی. افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در طول آپنه انسدادی خواب اتفاق می افتد فشار خون را بالا می برد و فشاری که به سیستم قلبی عروقی وارد می شود افزایش پیدا می کند. بسیاری از افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند دچار فشار خون بالا می شوند، که باعث می شود خطر بیماری قلبی در آنها افزایش پیدا کند.

هر چه آپنه انسدادی خواب شدیدتر باشد، خطر بیماری عروق کرونر قلب، حمله قلبی، نقص قلبی و سکته افزایش پیدا می کند.

آپنه انسدادی خواب خطر ریتم های غیر عادی قلب (آریتمی) را افزایش می دهد. این ریتم های غیر عادی می توانند فشار خون را پایین بیاورند. در صورت وجود بیماری قلبی زمینه ای، این دوره های متعدد مکرر آریتمی می توانند منجر به مرگ ناگهانی شوند.

• مشکلات مربوط به داروها و جراحی. آپنه انسدادی خواب برای برخی داروهای خاص و بیهوشی عمومی نیز نگرانی هایی بوجود می آورد. این داروها، مانند آرام بخش ها، مسکن های مخدر، و بیهوشی عمومی، مجرای تنفسی فوقانی شما را شل می کنند و ممکن است آپنه انسدادی خواب شما را وخیم تر کنند.

اگر آپنه انسدادی خواب دارید، پس از جراحی های اصلی، مخصوصاً بعد از تزریق آرام بخش و دراز کشیدن به پشت، ممکن است مشکلات تنفسی شما وخیم تر شوند. افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند پس از جراحی ممکن است بیشتر مستعد مشکلات باشند.

اگر آپنه انسدادی خواب یا علائم مربوط به آن را دارید، قبل از جراحی آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر علائم و نشانه های آپنه انسدادی خواب را دارید، ممکن است پزشک شما قبل از جراحی تست های مربوط به آپنه انسدادی خواب را انجام دهد.

• مشکلات چشم. برخی تحقیقات نشان داده اند که بین آپنه انسدادی خواب و برخی شرایط خاص چشمی، مانند گلوکوم ارتباط وجود دارد. عوارض چشمی معمولاً قابل درمان هستند.
• بی خوابی اطرافیان. صدای بلند خر و پف می تواند باعث شود اطرافیان شما نیز خواب خوبی نداشته باشند و در نهایت ارتباط شما تخریب خواهد شد. برخی همسران ممکن است تصمیم بگیرند در اتاق های جدا از یکدیگر بخوابند.

افرادی که آپنه انسدادی خواب دارند ممکن است از مشکلات حافظه، سر دردهای صبحگاهی، نوسانات خلقی، یا احساس افسردگی، و نیاز به ادرار مکرر در شب ها (شب ادراری) نیز شکایت داشته باشند.

تشخیص آپنه انسدادی خواب

برای تشخیص مشکل شما، پزشک ممکن است ارزیابی های لازم را بر اساس علائم و نشانه های شما، و معاینات و تست ها انجام دهد. پزشک شما ممکن است شما را برای ارزیابی های بیشتر به متخصص خواب ارجاع دهد.

معاینه جسمی روی شما انجام خواهد شد و پزشک پشت حلق، دهان، و بینی شما را برای وجود هر گونه بافت اضافی یا ناهنجاری بررسی خواهد کرد. پزشک ممکن است دور گردن و کمر شما را اندازه خواهد گرفت و فشار خون شما را بررسی خواهد کرد.

یک متخصص خواب ممکن است بررسی های اضافی را انجام دهد تا مشکل شما را تشخیص دهد، شدت آن را معین نماید و طرح درمان شما را مشخص نماید. ارزیابی ها ممکن است شامل نظارت شبانه تنفس بیمار و دیگر عملکردهای بدن در طول خواب باشد.

تست هایی که برای تشخیص آپنه خواب انجام می شوند

این تست ها عبارتند از:

آپنه انسدادی خواب

پلی سومنوگرافی

در طول این مطالعه خواب، تجهیزات نظارت روی قلب، ریه ها، و فعالیت مغزی، الگوی تنفس، حرکات بازوها و پاها، و سطح اکسیژن خون در حالی که در خواب هستید به شما متصل هستند.

ممکن است خواب شما در طول یک شب کامل مورد بررسی قرار بگیرد، که در آن شما در تمام طول شب تحت نظارت قرار دارید، یا تنها بخشی از از طول شب.

در مطالعه خواب تنها در طول بخشی از شب، شما در نیمه نخست شب تحتنظارت خواهید بود. اگر آپنه خواب انسدادی برای شما تشخیص داده شود، کارکنان ممکن است برای نیمه دوم شب شما را بیدار کنند و فشار مثبت مداوم هوا به شما بدهند.

پلی سومنوگرافی می تواند به پزشک شما کمک کند آپنه انسدادی خواب را شناسایی کند و در صورتی که برای شما مناسب باشد، از درمان با فشار مثبت هوا استفاده کند.

این مطالعه خواب می تواند دیگر اختلالات خواب که می توانند موجب خواب آلودگی شدید در طول روز شوند را برطرف نماید اما نیاز به درمان های متفاوتی دارند، مانند حرکات پا در طول خواب (حرکات دوره ای اندام) یا خواب ناگهانی در طول روز (نارکولپسی).

تست خانگی آپنه خواب

تحت شرایط خاص، پزشک شما ممکن است برای تشخیص آپنه انسدادی خواب، نمونه خانگی پلی سومنوگرافی را در اختیار شما قرار دهد. این تست معمولاً شامل اندازه گیری جریان هوا، الگوی تنفس، و سطح اکسیژن خون، و احتمالاً حرکات پا و شدت خر و پف است.

علاوه بر اینها ممکن است پزشک شما را به یک متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد تا هر گونه انسداد آناتومیک داخل بینی یا حلق شما را برطرف نماید.

درمان های آپنه انسدادی خواب

برای موارد خفیف تر آپنه انسدادی خواب، ممکن است پزشک تغییر سبک زندگی را به شما توصیه کند:

• اگر اضافه وزن دارید، وزن کم کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• اگر الکل می نوشید، به اندازه مصرف کنید، و چند ساعت قبل از رفتن به رختخواب از نوشیدن الکل خودداری کنید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید.
• از یک داروی ضد احتقان بینی یا داروی آلرژی استفاده کنید.
• به پشت نخوابید.
• از مصرف داروهای مخدر مانند داروهای ضد اضطراب یا داروهای خواب آور خودداری کنید.

اگر این اقدامات خواب شما را بهبود ندهند یا اگر آپنه شما متوسط تا شدید است، ممکن است پزشک شما درمان های دیگری را توصیه کند. برخی ابزارهای خاص می توانند به باز کردن انسداد مجرای تنفسی کمک کنند. در موارد دیگر، ممکن است جراحی لازم باشد.

دستگاه های درمان آپنه انسدادی خواب

اگر تشخیص داده شده است که شما آپنه انسدادی خواب دارید- شرایطی که در آن شل شدن عضلات اطراف زبان و حلق باعث می شود بافت ها مجرای تنفسی به شش ها را در طول مدتی که در خواب هستید مسدود کنند- گزینه های درمانی متعددی وجود دارند که می توانید با پزشک خود در مورد آنها صحبت کنید. دو درمانی که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند و از همه مؤثرتر می باشند عبارتند از فشار مثبت و مداوم هوا CPAP (continuous positive airway pressure)  و ابزارهای دندانی، یا محافظ دندان.

دستگاه فشار مثبت و مداوم هوا CPAP

مؤثرترین درمان برای آپنه انسدادی خواب دستگاه CPAP است که در طول شب زمانی که خواب هستید، هوا را با فشار پیوسته به داخل حلق می دمد تا مجرای تنفسی شما را باز نگه دارد. این دستگاه کوچک، سبک و نسبتاً راحت است. حتی در حال سفر نیز باید دستگاه را با خود ببرید. مزایای CPAP عبارتند از باز نگهداشتن مجرای تنفسی شما در حالی که خواب هستید، کم کردن خر و پف، بهبود کیفیت خواب، کاهش خواب آلودگی روزانه، و پایین آوردن فشار خون.

گرچه به محض شروع CPAP ممکن است احساس آرامش و هوشیاری بهتری داشته باشید، اما عادت کردن به دستگاه می تواند مدتی طول بکشد. برخی افراد چند شب اول در خوابیدن مشکل دارند.

آپنه انسدادی خواب

ابزارهای دهانی

اگر آپنه خواب خفیف تا متوسط دارید و نمی توانید آن را تحمل کنید یا CPAP کمکی به شما نمی کند، ابزارهای دهانی ممکن است گزینه درمانی مؤثری باشند.

این ابزارها که باید توسط دندانپزشک یا ارتودنتیست کار گذاشته شوند، و شبها استفاده شوند عبارتند از:

ابزار جلو آورنده مندیبل (فک پایین)

پر استفاده ترین ابزار دهانی برای آپنه خواب MAD است که شباهت زیادی با محافظ دندانی دارد که هنگام ورزش استفاده می شود. این ابزار روی دندان های بالا و پایین قرار می گیرد و لولاهای فلزی دارد که این امکان را بوجود می آورد که فک پایین به راحتی رو به جلو بیاید.

ابزار نگهدارنده زبان

این ابزار که کمتر از MAD استفاده می شود نوعی اسپلینت است که زبان را در جای خود نگه می دارد تا مجرای تنفسی را باز نگه دارد. برای افرادی که آپنه خواب متوسط تا خفیف دارند، بویژه افرادی که به پشت یا روی شکم می خوابند، ابزارهای دندانی ممکن است خواب را بهبود دهند و فرکانس و بلندی صدای خر و پف را کاهش دهد. علاوه بر این، افراد تمایل دارند از این ابزارها بیشتر از CPAP استفاده کنند.

جراحی یا فرایندهای دیگر برای کمک به درمان آپنه انسدادی خواب

جراحی معمولاً تنها زمانی انجام می شود که درمان های دیگر مؤثر واقع نشده باشند یا گزینه مناسبی برای شما نباشند. گزینه های جراحی شامل موارد زیر می شوند:

آپنه انسدادی خواب

• برداشت بافت با جراحی. Uvulopalatopharyngoplasty (UPPP) روشی است که در آن پزشک شما بافت پشت دهان و بالای گلو را خارج می کند. لوزه های شما نیز ممکن است برداشته شوند. UPPP معمولاً در بیمارستان انجام می شود و نیاز به بیهوشی کامل دارد.

گاهی اوقات پزشکان برای درمان خر و پف، بافت را با لیزر یا با انرژی فرکانس رادیویی از پشت حلق بر می دارند. این فرایند آپنه انسدادی خواب را درمان نمی کند، اما ممکن است خر و پف را کاهش دهد.

آپنه انسدادی خواب

• تحریک مجرای تنفسی فوقانی. استفاده از این ابزار جدید در افرادی که آپنه خواب انسدادی متوسط تا شدید دارند و نمی توانند CPAP یا BPAP را تحمل کنند، ثابت شده است.

یک مولد ضربه ای کوچک و نازک (محرک عصبی هیپوگلاس) زیر پوست در قسمت فوقانی قفسه سینه کاشته می شود. این ابزار الگوهای تنفسی شما را تشخیص می دهد و در صورت لزوم عصبی را کنترل می کند که حرکت زبان را کنترل می کند.

مطالعات دریافته اند که تحریک مجرای تنفسی فوقانی باعث می شود بهبود چشمگیری در علائم آپنه انسدادی خواب مشاهده شود و کیفیت زندگی فرد ارتقاء پیدا کند.

• جراحی فک (جلو آوردن ماگزیلا و مندیبل). در این فرایند، بخش های فوقانی و تحتانی فک نسبت به بقیه استخوان های صورت رو به جلو حرکت داده می شوند. این کار باعث بزرگ شدن فضای پشت زبان و نرم کام می شود، و احتمال بروز انسداد را کاهش می دهد.
• جراحی باز کردن مجرا در گردن (تراکئوستومی). در صورت عدم موفقیت درمان های دیگر و داشتن آپنه خواب انسدادی شدید که زندگی بیمار را به خطر بیندازد، ممکن است این شکل جراحی را نیاز داشته باشید.

در طول تراکئوستومی، جراح مجرایی داخل گردن شما ایجاد می کند و یک لوله فلزی یا پلاستیکی قرار می دهد که شما از طریق آن نفس می کشید. هوا به داخل و خارج شش ها جریان پیدا می کند، و مجرای مسدود هوا داخل حلق را دور می زند.

• کاشت. این یک درمان با کمترین میزان تهاجمی بودن است، که شامل قرار دادن سه میله کوچک پلی استر در نرم کام است. این قطعات کار گذاشته شده باعث سفت شدن و حمایت از بافت نرم کام و کاهش ریزش مجرای تنفسی فوقانی و خر و پف می شود. این درمان تنها برای افرادی که آپنه انسدادی خواب خفیف دارند توصیه می شود.

دیگر انواع جراحی ها ممکن است با پاکسازی یا بزرگ کردن مجرای تنفسی به کاهش خر و پف و آپنه انسدادی خواب کمک کنند، از جمله:

• جراحی بینی برای برداشتن پولیپ ها یا صاف کردن یک بخش بین سوراخ های بینی (انحراف بینی)
• جراحی برای برداشتن لوزه های یا آدنوئیدهای بزرگ شده.

تغییر سبک زندگی و راهکارهای خانگی

در برخی موارد، مراقبت های شخصی ممکن است مناسب ترین راه برای پرداختن به آپنه انسدادی خواب باشند. این نکات را امتحان کنید:

• وزن کم کنید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، حتی مقداری کم کردن وزن اضافی می تواند به انقباض مجرای تنفسی شما کمک کند. کاهش وزن می تواند سلامت و کیفیت زندگی شما را نیز بهبود دهد، و ممکن است خواب آلودگی در طول روز را نیز کاهش دهد.
• ورزش کنید. ورزش هایی مانند ایروبیک و تمرینات قدرتی می توانند به بهبود وضعیت شما کمک کنند. هدف خود را حدوداً 150 دقیقه ورزش کردن در طول هفته قرار دهید، و به طور کلی سعی کنید تمام روزهای هفته را ورزش کنید.
• از مصرف الکل و داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب و قرص های خواب آور اجتناب نمایید. الکل، برخی داروهای ضد اضطراب، و برخی قرص های خواب آور می توانند آپنه انسدادی خواب و خواب آلودگی را بدتر کنند.
• به جای به پشت خوابیدن، به پهلو یا روی شکم بخوابید. خوابیدن به پشت می تواند باعث شود زبان و نرم کام شما روی بقیه حلق شما قرار بگیرد و مجرای تفسی شما مسدود شود.
• حفره بینی خود را در طول خواب باز نگه دارید. اگر گرفتگی بینی دارید، از اسپری های نمکی برای کمک به باز نگه داشتن مجرای بینی خود استفاده کنید. در مورد استفاده از ضد احتمقان ها و آنتی هیستامین ها با پزشک خود صحبت کنید زیرا برخی داروها ممکن است تنها برای استفاده کوتاه مدت توصیه شوند.