فضا نگهدار یا ریتینر

در دندانپزشکی کودکان، وقتی یک یا چند دندان شیری به صورت تصادفی یا در اثر بیماری از دست می روند، ممکن است فرایندی برای “حفظ فضای” بین دندان ها لازم باشد. اگر یک کودک دندان شیری خود را پیش از موعد از دست بدهد، و کارهای لازم برای حفظ فضای به جا مانده از آن انجام نشود، اغلب دندان های دیگر در جای خالی به جا مانده از دندان از دست رفته رشد می کنند یا رفته رفته به جای آن حرکت می کنند و منجر به بروز مشکلات دندانی بسیاری می شوند. در صورتی که این مشکل بدون درمان باقی بماند، مداخلات گسترده تری نیاز خواهند بود، از جمله ممکن است اقدامات ارتودنسی ضروری باشند.

چرا فضای خالی به جا مانده باید حفظ شود؟

حوادث در دوران کودکی، مانند حفره های دندانی و دیگر شرایط دندانی نامطلوب، بسیار شایع هستند. هر چند دندان های شیری کودک که در اصطلاح تخصصی دندان اولیه primary نامیده می شوند، به طور طبیعی بیرون می آیند تا دندان های دائمی جایگزین آنها شوند، وقتی خیلی زود کشیده می شوند یا از دست می روند، می توانند منجر به بروز مشکلاتی برای دندان های مجاور و دندان های دائمی شوند که قرار است در آینده جای آنها بیرون بیایند.

روش های معمول برای حفظ فضای دندان افتاده

فضا نگهدارها شبیه دیگر ابزارهای ارتودنسی هستند. هدف استفاده از این نوع فضا نگهدارها باز نگه داشتن فاصله بین دندان ها است، جایی که دندان های شیری قرار داشته اند، به گونه ای که داخل دهان، دندان های دائمی در جای درست بیرون بیایند. این نوع ابزارها در دو دسته وجود دارند: فضا نگهدارهای متحرک و ثابت.

از دست رفتن دندان و فضا نگهدارها

فضا نگهدارهای متحرک شبیه ریتینرهایی هستند که در انتهای درمان ارتودنسی استفاده می شوند. این نوع ریتینرها می توانند داخل خود یک دندان مصنوعی داشته باشند، که بویژه برای زمان هایی مناسب هستند که جای خالی دندان از دست رفته داخل دهان قابل مشاهده باشد. معمولاً این نوع فضا نگهدارها برای کودکان بزرگتر استفاده می شوند که می توانند مسئولیت استفاده و مراقبت از آنها را به عهده بگیرند. عموماً از آکریلیک ساخته می شوند و می توانند در صورت لزوم از دهان خارج شوند.

از دست رفتن دندان و فضا نگهدارها

فضا نگهدارهای ثابت با سمان (چسب مخصوص) ارتودنسی روی دندان های مجاور چسبانده می شوند. فضا نگهدارهای ثابت، بسته به نوع دندان و عوامل دیگر، به شکلی متفاوت ساخته می شوند. انواع مختلف فضا نگهدارهای ثابت عبارتند از دیستال، روکش- حلقه، فضا نگهدارهای زبانی، و یک طرفه.

یک نوع از آنها از بندی تشکیل شده است که دور یک دندان قرار می گیرد و یک حلقه سیمی که تا دندان مجاور که از بند تا دندان مجاور بعدی امتداد می یابد تا فضا را نگه دارد؛ ابزار دیگر از حلقه ای تشکیل می شود که به یک روکش فلزی ضد زنگ متصل است، که تا دندان مجاور امتداد می یابد. در هر صورت، حلقه تنها تا جایی امتداد می یابد که دندان بعدی را لمس می کند. فضا نگهدارهای ثابت اغلب برای کودکان کم سن تر ترجیح داده می شوند، زیرا نسبت به فضا نگهدارهای متحرک کودک با آنها کمتر اذیت می شود و نمی تواند به راحتی آن را بشکند، یا از دهان خارج کند. فضا نگهدارهای ثابت تا زمانی که دندانپزشک یا ارتودنتیست آنها را از دهان خارج کند در جای خود باقی می مانند.

قرارگیری و استفاده از فضا نگهدار

برای حصول اطمینان از اینکه فضا نگهدار به درستی، و تا حد امکان راحت، روی دندان ها قرار خواهد گرفت، ارتودنتیست از دندان ها و دهان کودک یک قالب تهیه خواهد کرد تا فضا نگهدار سفارشی او را بسازد. پس از آنکه ابزار داخل دهان قرار می گیرد، مدتی لازم است زمان بگذرد تا کودک به آن عادت کند. اگر فضا نگهدار متحرک باشد، به احتمال زیاد لازم است کودک تحت نظر قرار داشته باشد و او را تشویق کرد ابزار را در جای خود نگه دارد.

از دست رفتن دندان و فضا نگهدارها

اصول مراقبت از فضا نگهدار

چکاپ های منظم لازم هستند تا بتوان اطمینان حاصل کرد فضا نگهدارها همواره عملکرد درستی دارند و در جای خود باقی می مانند. ارتودنتیست همه کارها و چیزهایی که در طول دوره استفاده از فضا نگهدار نباید انجام شوند را به کودک و والدین او گوشزد خواهد کرد مثل همیشه، پاکسازی صحیح و منظم با استفاده از مسواک نرم نقشی حیاتی برای دور نگه داشتن دهان و دندان ها از پلاک و دیگر جرم های ناخواسته دارد. برای ابزارهای ثابت، باید از غذاهای چسبناک پرهیز نمود تا اطمینان حاصل نمود که ابزار در جای درست خود باقی می ماند.

رژیم غذایی

• پرهیز از خوردن و آشامیدن به مدت ۳۰ دقیقه پس از قرار گیری ابزار داخل دهان. نیاز است سمان بدون هیچ خطری خود را به ابزار و دندان ها بچسباند.
• پرهیز از خوردن و جویدن خوارکی سفت و چسبناک (تافی، آدامس، آبنبات های جویدنی یا سفت). این خوراکی ها می توانند موجب خراب شدن یا جدا شدن ابزار از روی دندان ها شود. سبزیجات و دانه ها خوب هستند.

بهداشت دهان

• اطراف خط لثه، جایی که فضا نگهدار متصل شده است را مسواک بزنید. پلاک می تواند در این منطقه انباشته شود و موجب حساسیت و سوزش لثه ها شود.
• زیر فضا دهنده را نیز باید مسواک بزنید، این کار را می توان با کشیدن نخ دندان معمولی در اطراف منطقه ای که سمان وجود ندارد، و زیر سیم ها انجام داد.
• مراجعات منظم برای پاکسازی های تخصصی را فراموش نکنید، لازم است دندانپزشک کودک را هر ۶ ماه یک مرتبه معاینه کند تا اطمینان حاصل شود که فضا نگهدار به خوبی داخل دهان قرار گرفته است و در صورت لزوم آن را از دهان خارج کند.