انواع آسیب های دندانی

شایع ترین علل حوادث دندانی کدامند؟

ضربه به صورت یا دندان می تواند با یک تصادف، زمین خوردن، یا آسیب دیدن در یک حادثه ورزشی، در ورزش هایی مانند فوتبال، هاکی، فوتبال آمریکایی، والیبال، بسکتبال، و بیس بال، وارد شود. بیمارانی که از حوادث شدید سر، گردن، یا صورت رنج می برند، باید در اورژانس یک بیمارستان معاینه و درمان شوند. چنین حادثه ای ممکن است شامل خونریزی از بینی یا گوش، ضربه مغزی، سرگیجه، از دست دادن حافظه، حواس پرتی، سر درد شدید، گوش درد، یا شکستگی جمجمه و/ یا فک شود. اکثر بیمارستان ها جراحان دندانپزشک کشیک دارند که می توانند شکستگی های فک های بالا یا پایین را درمان کنند و کشیدن اورژانسی دندان ها و بازسازی قوس های دندانی را انجام دهند.

ساییدگی دندان ها در نتیجه حفره های دندانی و جویدن اشیاء یا دندان زدن به اشیاء سفت مانند مداد، یخ، مغزها، و آبنبات های سفت نیز می تواند منجر به شکستن دندان ها شود. حوادث دندانی بدون آسیب به سر و گردن نیز معمولاً می توانند در مطب های دندانپزشکی معاینه و درمان شوند. چنین حوادث دندانی، شامل شکستگی دندان، کامل بیرون آمدن دندان از دهان، یا جابجا شدن دندان با یک نیروی پیش بینی نشده خارجی می شوند. این حوادث دندانی عبارتند از تورم لثه ها و بافت های داخل دهان. با قرار دادن کیسه یخ یا قرار دادن تکه های کوچک یخ داخل دهان، روی دندان آسیب دیده، یا خارج گونه ها یا لب ها، می تواند قبل از رسیدن بیمار به مطب موجب کاهش درد و تورم شوند.

حوادث دندانی

درمان دندان ترک خورده؛ درمان ریشه (عصب کشی)

درمان ریشه یکی از درمان های پالپ دندانی است که ملتهب و عفونی شده است یا از دست رفته است. پالپ دندان ماده نرمی در مرکز دندان است که حاوی عروق خونی، اعصاب، و بافت های همبند است. حفره پالپ بخش تو خالی درون مرکز دندان است که حاوی پالپ است، که در سراسر ریشه های دندان  و درون استخوان های اطراف، تا پایین امتداد پیدا می کند. برخی ریشه ها بیش از یک کانال ریشه دارند، اما همه آنها حداقل یک کانال دارند.

دندان ترک خورده چگونه درمان می شود؟

ترک خوردگی دندان می تواند جزئی (شامل لب پر شدگی بیرونی ترین لایه های دندان به نام مینا و عاج) تا شدید (شامل ترک های عمودی، افقی، یا مورب دندان و/یا ریشه)  باشد. مینا و عاج دندان دولایه بیرونی محافظت کننده دندان هستند. مینا، بیرونی ترین سطح سفید و سخت است. عاج، یک لایه زرد است که درست زیر مینا قرار گرفته است. مینا و عاج، هر دو کار محافظت از بافت های زنده داخلی دندان به نام پالپ را انجام می دهند. بخشی از دندان که داخل دهان قابل مشاهده است تاج نامیده می شود و تنها بخشی از کل ساختار دندان است. بخش باقی مانده دندان که داخل استخوان دفن شده است ریشه نامیده می شود. تست های مختلفی داخل دهان انجام می شوند تا مشخص شود آیا شکستگی دندان وجود دارد یا خیر. در برخی موارد، تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس می تواند به تشخیص، تعیین محل، و اندازه گیری بزرگی شکستگی دندان کمک کند.

حوادث دندانی

چه گزینه های درمانی برای شکستگی جدی دندان وجود دارد؟

یک شکستگی جدی شکستگی است که در آن پوشش عاج و بافت پالپ دندان از بین می رود و باید فوراً درمان شود. شکستگی های جدی ممکن است باعث جابجا شدن دندان، لق شدن آن، و منجر به خونریزی لثه شود. برای پیشگیری از بیرون آمدن کامل دندان لق، دندانپزشک با بستن دندان لق به دندان کناری خود می تواند آن را اسپلینت کند تا کمک کند در حالی که استخوان و لثه زیرین بهبود پیدا می کنند، دندان ثابت شود. به علت بالا بودن خطر عفونت پالپ پس از قرار گرفتن پالپ در معرض محیط دهان، ممکن است لازم باشد در طول جلسه نخست، فرایند درمان ریشه (عصب کشی) انجام شود.

به جای آن، دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد تنها یک پوشش بی حس کننده روی دندان اسپلینت شده قرار دهد تا به کاهش درد دندان کمک کند. سپس دندان مجدداً طی دو تا چهار هفته دیگر ارزیابی خواهد شد تا مشخص نماید آیا فرایند درمان ریشه لازم است یا خیر. اگر چنین به نظر برسد که دندان بهبود پیدا کرده است، و داخل دهان به ثبات رسیده است، اسپلینت همان زمان برداشته می شود و یک پر شدگی یا روکش روی آن قرار می گیرد تا دندان شکسته احیاء شود. ممکن است هنوز دندان طی یک دوره (چند ماه تا یک سال) نظارت دوره ای نیاز داشته باشد تا مشخص شود آیا هیچ درمان دیگری نیاز است یا خیر.

جدی ترین حوادث عبارتند از شکستگی های عمودی، مورب، یا افقی ریشه دندان. در اکثر موارد، یک شکستگی ریشه دندان باعث لق شدن دندان آسیب دیده می شود و با اقدامات دندانپزشکی هم نمی توان آن را احیاء کرد، بنابراین کشیدن دندان ضروری می شود. دندان کشیده اغلب با یک پلیت متحرک جایگزین می شود که یک دندان مصنوعی درون آن گنجانده شده است، البته این روش موقتی است تا زمانی که یک طرح طولانی مدت تر برای جایگزینی دندان ریخته شود. برخی نمونه های خاص وجود دارند که در آنها دندانی که نزدیک نوک ریشه شکستگی عمودی دارد ممکن است نیاز به کشیدن نداشته باشد. در آینده اگر علائم و نشانه های مرگ پالپ دندان و عفونت دندان وجود داشته باشند، ممکن است برای دندان آسیب دیده درمان ریشه نیاز باشد. تصاویر رادیوگرافی دوره ای از دندان شکسته برای نظارت دقیق و نزدیک انجام می شود.

حوادث دندانی

چه درمان هایی برای دندان لب پر شده وجود دارد؟

یک ترک خوردگی جزئی دندان معمولاً تنها شامل لب پر شدگی مینای دندان است. دندان از موقعیت اصلی خود خارج نمی شود و لثه ها هیچ خونریزی ندارند. تنها علائم و نشانه های چنین لب پر شدگی جزئی ممکن است تیز یا زبر شدن لبه های دندان باشد که باعث می شود داخل گونه یا زبان اذیت شوند. خود دندان آسیب دیده ممکن است هیچ دردی نداشته باشد یا به غذا یا دما حساس نباشد. خطر آسیب پالپ پایین است و معمولاً درمان اورژانسی تلقی نمی شود. می توان مقدار اندکی موم ارتودنسی یا آدامس فاقد شکر روی لبه زبر دندان قرار داد تا زمانی که بتوان به دندانپزشک مراجعه کرد. بسته به مقدار مینای از دست رفته، درمان معمولاً شامل پر کردن دندان یا قرار دادن یک روکش برای احیاء دندان به شکل طبیعی خود است.

شکستگی مینا و عاج دندان چگونه درمان می شوند؟

یک شکستگی عمیق تر می تواند هم مینای دندان را شامل شود، هم عاج آن را.  گرچه یک شکستگی عمیق تر وجود دارد، ممکن است دندان جابجا نشده باشد یا از حفره خود خارج نشده باشد و ممکن است لثه ها خونریزی نداشته باشند. این شکستگی های عمیق تر ممکن است به تغییرات دمایی، جویدن، یا گاز زدن حساس باشند. قرار گرفتن طولانی مدت عاج دندان در معرض محیط اطراف باعث می شود دندان مستعد پوسیدگی شود که می تواند به سرعت پیشرفت کند. بنابراین، شکستگی هایی که عاج دندان را درگیر کرده باشند بلافاصله درمان می شوند. درمان شامل پر کردن دندان یا قرار دادن روکش روی دندان است. در صورتی که هیچ علامت درد مداومی وجود نداشته باشد، دندان می تواند با تصاویر رادیوگرافی روتین دندانپزشکی تحت نظر قرار بگیرد تا اطمینان حاصل شود که دندان سالم است.

اگر شکستگی باعث شده باشد آسیب قابل توجهی به پالپ دندان وارد شود، درمان شامل کشیدن دندان یا درمان ریشه می شود. کشیدن دندان در صورتی انجام می شود که دندان به خاطر شکستگی، به مقدار قابل توجهی ضعیف شده باشد و شکل و عملکرد آن به خوبی قابل احیاء نباشند، بنابراین برای پیشگیری از بروز عفونت درمان ریشه انجام می شود. این فرایند شامل خارج کردن یا تخلیه همه بافت از دست رفته پالپ و جایگزینی آن با یک ماده بی اثر است تا عفونت را خارج نگه دارد. وقتی درمان ریشه تکمیل می شود، دندان می تواند با یک پر شدگی یا روکش احیاء شود.

نخستین کمک های اولیه برای دندانی که از حفره خارج شده است

دندان های دائمی جلوی فک بالا دندان هایی هستند که کامل خارج شدن آنها از حفره بیشتر اتفاق می افتد. دندان های شیری که در نتیجه حادثه از حفره خارج می شوند، معمولاً مجدداً داخل دهان کاشته نمی شوند زیرا به طور طبیعی بعداً دندان های دائمی جای آنها را خواهند گرفت.

در صورت خارج شدن دندان دائمی از حفره، باید مراقب بود دندان را تنها از قسمت تاج آن (سطح جونده) با انگشتان گرفت نه از قسمت ریشه، و به آرامی آن را با آب تمیز یا شیر شستشو داد و آن را مجدداً داخل حفره ای که از آن بیرون آمده است قرار داد (کاشت مجدد). این کار می تواند توسط خود بیمار یا والدین او انجام شود سپس توسط دندانپزشک چک شود. اگر والدین یا خود بیمار از کاشت مجدد دندان اطمینان ندارند، باید دندان را داخل شیر یا محلول نگهداری اورژانسی دندان نگه داشت و آن را هر چه سریع تر نزد دندانپزشک برد. در عوض، در کودکان بزرگ تر و افراد بزرگسالی که آرام هستند، می توان دندان را داخل دهان و کنار گونه قرار داد تا به دندانپزشک مراجعه کرد. متأسفانه، آب ماده مناسبی برای نگه داشتن طولانی مدت دندان نیست. مهم ترین متغیری که روی  موفقیت کاشت مجدد دندان تأثیر می گذارد مدت زمانی است که دندان خارج از حفره است. دندانی که ظرف یک ساعت پس از حادثه کاشته می شود اغلب درون حفره خود متصل می شود.

پس از کاشت مجدد دندان درون حفره اصلی خود، دندانپزشک می تواند به مدت دو تا هشت هفته آن را به دندان های مجاور خود اسپلینت کند. اسپلینت به تثبیت شدن دندان، در حالی که استخوان و بافت های اطراف آن در حال بهبود هستند کمک می کند. در طول دورهای که دندان اسپلینت شده است، بیمار باید غذای نرم بخورد، از گاز زدن با دندان اسپلینت شده پرهیز کند، همه دندان های دیگر را با دقت مسواک زد تا دهان را تا حد امکان تمیز نگه داشت.

در افراد بزرگسال، دندانی که مجدداً کاشته شده است باید فرایند درمان ریشه ظرف هفت تا ده روز روی آن انجام شود. دندان دائمی که در کودکان مجدداً کاشته شده است (دندانی که هنوز ریشه آن به طور کامل شکل نگرفته است) ممکن است فرایند درمان ریشه نیاز نداشته باشد. این دندان ها باید به مدت حداقل پنج سال، برای علائم و نشانه هایی همچون درد، تغییر رنگ، آبسه لثه، یا آبسه ای که در تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس قابل مشاهده باشد، تحت نظر باشند، زیرا می توانند نشانه از دست رفتن پالپ دندان باشند.

در اکثر بیمارانی که کاشت مجدد دندان داشته اند، داروهای مسکن OTC مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای تسکین درد کافی هستند. از آنجا که نمی توان به صورت معمولی دندان اسپلینت شده را مسواک زد، و اسپلینت موجب انباشته شدن پلاک های دندانی اضافی و ذرات غذا می شود، ممکن است برای پیشگیری و کنترل التهاب لثه (ژینژیویت) دهانشویه های کلرهگزیدین گلوکونات (پراکسید) تجویز شوند. آنتی بیوتیک های خوراکی و تزریق توکسوئید کزاز برای بیمارانی در نظر گرفته می شوند که بریدگی قابل توجه بافت نرم نیز برایشان اتفاق افتاده باشد.