وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

وسیع کردن یا افزایش عرض قوس دندانی یکی از درمان های ارتودنتسی است که در موارد خاص کاربرد دارد. با وسیع کردن فضای کام، اندازه دور تا دور قوس دندانی افزایش پیدا می کند تا جای بیشتری برای رشد دندان ها محیا شود.

وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

علل استفاده از وسیع کننده کام

اکسپندر یا وسیع کننده پالاتال یا ماگزیلاری ابزاری است که به صورت سفارشی برای هر بیمار ساخته می شود و می تواند سه کار انجام دهد که باعث می شود وسیع شدن فک بالا، مخصوصاً در دوران کودکی کمک کننده باشد:

• کراس بایت را اصلاح می کند. دندان های فک بالا باید دور تا دور دندان های فک پایین را در بر بگیرند. در بیماری که کام (سقف دهان) باریکی دارد این اتفاق به شکل دیگری می افتد، دندان های فک بالا در داخل دندان های فک پایین قرار می گیرند. این مشکل منجر به رشد نامتقارن فک پایین می شود، که اگر به موقع اصلاح نشود می تواند موجب عدم تقارن صورت شود.
• ایجاد فضای کافی برای رشد درست همه دندان ها در وضعیت صحیح، می تواند فشردگی و نامرتبی دندان ها را کاهش دهد یا به طور کامل از بین ببرد.
• توانایی تنفس را بهبود می بخشد. باریک یا عمیق بودن فک بالا موجب می شود تنفس از راه بینی برای کودک دشوار شود در نتیجه کودک به طور دائم از راه دهان نفس خواهد کشید، که موجب می شود دم و بازدم بیمار، بواسطه فیلتر نشدن باکتری ها سالم نباشد و خشکی دهان و نیز بوی بد دهان افزایش پیدا کند.

وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

این مشکلات با افزایش عرض کام برطرف می شوند زیرا از این طریق همه دندان ها به شکل صحیح روی قوس دندانی قرار می گیرند، مجرای تنفسی از راه بینی باز می شود و بایت بهبود پیدا می کند.

سن بیمار

وسیع کردن کام یا افزایش عرض قوس دندانی بیشتر زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که در کودکان زیر ۱۶ سال انجام شود. بهترین زمان برای درمان کراس بایت دوران کودکی است، اما نباید این درمان قبل از ۵ سالگی انجام شود. افراد بزرگسالی که کراس بایت دارند ممکن است تنها به افزایش قوس دندانی نیاز داشته باشند، و وسیع کردن کام برای آنها نیاز نیست. اگر نیاز باشد فک بالای یک فرد بزرگسال وسیع شود، ارتودنتیست می تواند جراحی فک را به عنوان درمان اولیه این مشکل پیشنهاد دهد.

وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده سریع کام

روشی که برای وسیع کردن فک بالا مورد استفاده قرار می گیرد به سن بیمار و دلیل نیاز به درمان بستگی دارد. یکی از این راهکارها استفاده از ابزارهای ثابتی مانند اکسپندر یا وسیع کننده سریع کام (RPE) است که به روش باندینگ یا با استفاده از چسب دندانپزشکی به دندان های مولر فک بالا متصل می شود. این ابزار معمولی دارای یک کلید خاص است که با هر بار چرخاندن پیچی که در مرکز آن قرار گرفته است، در زمان های خاصی، می تواند موجب گسترده شدن فضای کام شود. این ابزار به قوس های دندان فشار رو به بیرون وارد می کند که موجب می شود بین آنها استخوان اضافی رشد کند. با ایجاد تغییرات اندک به صورت مداوم و روزانه، به تدریج می توان عرض قوس دندان را افزایش داد. پس از رسیدن به عرض دلخواه، چند ماه دیگر ابزار باید در جای خود باقی بماند تا اجازه دهد استخوان بین شکاف ها شکل بگیرد و وسعت ایجاد شده تثبیت شود. به طور کلی، روی هم رفته، اکسپندر ۳ تا ۶ ماه باید مورد استفاده قرار بگیرد.

وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

کمک جراحی به افزایش عرض کام

وسیع کردن سریع کام با کمک جراحی (SARPE) ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی است، که در صورتی مورد استفاده قرار می گیرد که اندازه ای که باید قوس دندانی و کام گسترده شود، بیشتر از آن است که ابزار ارتودنسی به طور منطقی بتواند به تنهایی آن را انجام دهد. در چنین موقعیت هایی، قبل از جراحی یک ابزار سفارشی ساخته می شود. طی جراحی، فک بالا شکسته می شود و با ایجاد چند برش در استخوان، فک بالا به چند تکه متحرک “تقسیم” می شود. به مرور زمان بین این استخوان ها با استخوان های جدید پر می شود و ابزار پس از جراحی فعال می شود.

وسیع کننده کام یا اکسپندر در ارتودنسی

اکسپندر یا وسیع کننده های متحرک

وسیع کننده های متحرک شبیه پروتزهای پارسیل هستند، اما عموماً از جنس کروم هستند. معمولاً از این ابزارها در مواردی استفاده می شود که نیاز است کام، مقدار کمی وسیع شود، و برای افراد بزرگسال بیشتر از کودکان توصیه می شود زیرا به راحتی می توانند خود را با درمان تطبیق دهند. بسته به سن بیمار، ممکن است تا زمانی که همه دندان ها بیرون می آیند ریتینر ارتودنسی روی دندان ها قرار گیرد تا فضای کافی برای رشد آنها وجود داشته باشد.

مراقبت های لازم حین استفاده از وسیع کننده کام

رعایت بهداشت دندان ها در طول روند گسترده شدن فک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زمانی که کودک از وسیع کننده کام استفاده می کند، باید هر بار که دندان های خود را با خمیر دندان فلورایده مسواک می زند ابزار خود را نیز با دقت تمیز کند. علاوه بر این، کودکان و افراد بزرگسال می توانند دهان خود را با محصولات آنتی باکتریال شستشو دهند تا استحکام لازم را برای دندان ها فراهم آورد و موجب افزایش مقاومت آنها در برابر پوسیدگی شود.

نقاط ضعف و قوت اکسپندر یا وسیع کننده های کام

وسیع کردن فک بالا می تواند موجب اصلاح بایت شود، تنفس را اصلاح می کند و در نهایت موجب صاف شدن دندان ها خواهد شد. این فرایند، بسته به میزان اصلاح مورد نیاز، و اینکه آیا کشیدن دندان نیز نیاز است یا خیر، می تواند حدود ۳۰۰۰ دلار هزینه داشته باشد. طی این فرایند، زمانی که وسیع شدن کام اتفاق می افتد، مقداری درد و ناراحتی بروز پیدا می کند که همه آنها در مقایسه با یک بایت ناصاف در آینده ارزش تحمل کردن دارند.