درمان ارتودنسی در بیماران دیابتی – بخش دوم

ملاحظات درمان ارتودنسی در بیماران دیابتی

نخستین و مهمترین نکته برای درمان ارتودنسی موفق برای بیماران دیابتی داشتن کنترل دارویی خوب روی بیماری است. بیمارانی که دیابت کنترل نشده دارند برای درمان ارتودنسی مناسب نیستند. در صورتی که بیمار کنترل متابولیک خوبی ندارد (HbA 1c>90%)، هر گونه تلاشی باید صورت بگیرد تا قبل از آغاز درمان ارتودنسی سطح گلوکز خون بهبود پیدا کند.

در بیمارانی که قند خون آنها تحت کنترل است، همه فرایندهای ارتودنتیک/ دندانپزشکی را می توان بدون هیچ احتیاطی انجام داد، مخصوصاً اگر هیچ مشکلی مربوط به دیابت ندارند. هم ابزارهای متحرک و هم ابزارهای ثابت برای آنها قابل استفاده است. هنگام استفاده از ابزارهای ثابت، مورد تأکید قرار دادن بهداشت خوب دهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

ارتودنتیست باید از اهمیت دیابت در ارتباط با احتمال بروز پریودنتیت آگاه باشد. بلوغ با تأخیر اسکلتی و کاهش پارامترهای سفالومتریک خطی و زاویه ای در بیماران مبتلا به دیابت نوجوانی شایع است و باید در طول طراحی درمان ارتودنسی مد نظر قرار گیرند. عواملی که در دیابت می توانند به مشکلات دهان و دندان ها مربوط باشند، عبارتند از کاهش عملکرد سلول های چند هسته ای (PMN) و لوکوسیت ها و متابولیسم کلاژن ها. بعلاوه، نقص شیمی آرایی نوتورفیل و عملکرد ماکروفاژ موجب بروز مشکل در بهبود زخم در بیماران دیابتی می شود.

بنابراین، ممکن است واکنش های هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) اغلب در این بیماران رخ دهد. دیابت نوع ۱ بیشتر در بیماران کم سن تری مشاهده می شود که بیشتر برای درمان ارتودنسی انتخاب می شوند. توصیه می شود مراجعات این بیماران به ارتودنتیست صبح ها انجام شود. اگر برای بیمار یک جلسه درمان طولانی مدت، یعنی بیشتر از یک ساعت و نیم، پیش بینی شده است، باید به بیمار گوشزد شود که وعده غذایی خود را بخورد و داروهای خود را مانند زمان های معمول مصرف کند. قبل از آغاز فرایند دندانپزشکی، تیم دندانپزشکی باید چک کند ببیند آیا بیمار این توصیه ها را انجام داده است یا خیر. از این طریق می توان از واکنش هیپوگلیسمی در مطب اجتناب نمود.

در مطالعه ای، واکنش های پریودنتال به فشارهای ارتودنتیک مورد مطالعه قرار گرفته و کاهش بازسازی استخوان، تضعیف الیاف پریودنتال لیگامان، میکروآنژیوپاتی (آسیب شناختی عروق خونی کوچک) در منطقه لثه ها مشاهده شد. نویسنده به این شکل نتیجه گیری کرد که تغییرات دیابتیک خاص در پریودنشیوم (پیرادندان) پس از جابجایی ارتودنتیک دندان ها چشمگیرتر است.

درمان ارتودنسی در بیماران دیابتی – بخش دوم

از آنجا که در بیماران دیابتی، و بویژه دیابتی هایی که بیماری آنها تحت کنترل نیست یا کنترل آن به خوبی انجام نمی شود، احتمال آسیب به بافت پریودنتال بیشتر است و این بیماری باید در طرح درمان ارتودنسی مد نظر قرار بگیرد، زیرا بیماری پریودنتال و به همین ترتیب ملاحظات درمانی آن حائز اهمیت است. بویژه در افراد بزرگسال، قبل از آغاز درمان ارتودنسی مهم است که بافت پریودنتال به طور کامل معاینه شود از جمله پروب کردن، درجه بندی پلاک های دندانی و ژنژیویت، و نیز ارزیابی ضرورت درمان پریودنتال. قبل از آغاز درمان ارتودنسی ابتدا باید وضعیت پریودنتال بهبود یابد.

در طول درمان ارتودنسی ارتودنتیست باید وضعیت پریودنتال بیماران دیابتی را تحت نظر داشته باشد و روی التهابات این بافت ها کنترل داشته باشد. درست مانند همه بیماران ارتودنتیک دیگر، حفظ دقیق بهداشت دهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر کنترل تشکیل پلاک های دندانی با ابزارهای کمکی مکانیکی مانند مسواک و مسواک بین دندانی دشوار است، استفاده از دهانشویه های ضد عفونی کننده از نوع کلرهگزیدین، به عنوان داروی کمکی کنترل کننده شیمیایی پلاک های دندانی می تواند مؤثر باشد. به منظور به حداقل رساندن تأثیر خنثی کنندگی خمیر دندان روی مولکول های کلرهگزیدین، حداقل باید ۳۰ دقیقه فاصله زمانی بین مسواک زدن و استفاده از دهانشویه وجود داشته باشد. کلرهگزیدین کاتیونی (دارای کاتیون فعال) است و با آنیون ها نمک هایی با حلالیت پایین تشکیل می دهد که منجر به کاهش تأثیر آنتی میکروبیال آن می شود.

سولفات لوریل سدیم (Sodium Lauryl Sulfate) که در خمیر دندان ها به طور گسترده به عنوان پاک کننده استفاده می شود، آنیونیک است. از آنجا که امروزه هیچ محدویت سنی برای انجام درمان ارتودنسی وجود ندارد، ارتودنتیست ها شاهد مراجعه بیماران با هر دو نوع دیابت هستند. بیمارانی که دیابت نوع ۱ دارند از وضعیت با ثبات تری برخوردار هستند، در حالی که بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ وضعیت شکننده تری دارند. پایبند بودن شدید به رژیم دارویی برای کنترل سطح گلوکز خون از بیشترین اهمیت برخوردار است. فاصله گرفتن از رژیم غذایی مناسب و برنامه تزریق انسولین، منجر به تغییرات چشمگیر در سطح گلوکز سرم خون می شود. واکنش های هیپوگلیسمی اغلب در این بیماران اتفاق می افتد. دیابت نوع ۱ بیشتر در بیماران کم سنی مشاهده می شود که اغلب برای درمان ارتودنسی مراجعه می کنند.

درمان ارتودنسی در بیماران دیابتی – بخش دوم

ملاحظات ارتودنتیک بیماران دیابتی

• برای پرهیز از هیپوگلیسمی، جلسات نخست باید ترجیحاً پس از صبحانه یا دریافت انسولین انجام شوند.
• زروستومیا (خشکی دهان) اغلب در بیماران دیابتی مشاهده می شود. شستشوی روزانه با دهانشویه های فلورایده می تواند فواید بیشتری داشته باشد.
• HbA1C بیمار را چک کنید یا با پزشک وی در تماس باشید تا کنترل روی بیماری را تأیید نماید.
• شرایط پریودنتال باید قبل از آغاز درمان مورد ارزیابی قرار بگیرند و طی هر بار مراجعه به ارتودنتیست بررسی شوند، و بیمار باید تا حد امکان بهداشت دهان و دندان ها را حفظ کند زیرا این بیماران بواسطه عملکرد ضعیف نوتروفیل های خود بیشتر مستعد التهاب لثه هستند.
• تنها فشارهای ضعیف ارتودنتیک باید وارد شوند. زنده بودن دندان های تحت درمان باید به طور منظم تحت بررسی قرار بگیرد.
• قبل از آغاز درمان باید شرایط پریودنتال مورد بررسی قرار بگیرند و در هر بار مراجعه، ارتودنتیست به آنها دقت کند. بیمار باید بهداشت دهان را به خوبی رعایت کند زیرا بیشتر مستعد التهاب لثه است.
• ارتودنتیست باید از اهمیت دیابت در ارتباط با احتمال بروز بیماری پریودنتال آگاه باشد و در بیماران دیابتی وابسته به انسولین که بیماری آنها به خوبی تحت کنترل نیست از انجام درمان ارتودنسی خودداری کند.